Zelfbewoningsplicht: invoering vindt zijn weg zowel in de stad als op het platteland.

Hoewel elke gemeente net andere richtlijnen of uitvoeringen aanhoudt, is het principe algemeen hetzelfde: om speculatie met nieuwe koopwoning tegen te gaan, geldt er een bepaalde duur waarin de koper de woning moet bewonen alvorens hij of zij deze kan doorverkopen en/of verhuren. Voor welke prijsklassen en voor welke duur de regel geldig is, varieert van gemeente tot gemeente.

Van de vier grote steden hebben Amsterdam en Utrecht de maatregel intussen van kracht laten gegaan. Zo wordt in Amsterdam de regel opgenomen in de erfpachtvoorwaarden van de nieuwe woning, waardoor ook de volgende koper zicht dient te houden aan een minimale zelfbewoningsduur na aankoop. Wel mag men de woning  in het middensegment of als sociale huurwoning aanbieden binnen de zelfbewoningsduur. Ook mag tijdelijk wel verhuurd worden aan directe familie. In Utrecht is de zelfbewoningsplicht geldig voor woningen die maximaal €307.4000 kosten en geldt een anti-speculatiebeding van vijf jaar waarin de woning niet verkocht mag worden. Wel moet benadrukt worden dat de zelfbewoningsplicht in deze gemeenten uitsluitend bedoeld is voor nieuwbouwwoningen. Dit leidt ertoe dat de maatregel in Amsterdam pas effect zal hebben op woningen die in 2021 worden afgeleverd. In Utrecht is de gemeente er wel in geslaagd de regel van kracht te laten gaan bij twee recentelijk afgeleverde nieuwbouwwijken.

In de twee andere grote steden, Rotterdam en Den Haag, is de maatregel  nog niet van kracht. Zo wacht de gemeente Rotterdam op wat de landelijke politiek besluit, hoewel het wel besproken wordt eventueel deel te laten worden van het gemeentelijk beleid. In Den Haag is de discussie ook gaande, hoewel de gemeenteraad zich momenteel vooral richt op het bestrijden van speculatieve kamerverhuur.